“Махакашьяпа-н (веган) түүх” 10-ын 2-р хэсгийг

Хэрэв лам хүн хүндэтгэл, гэгээрэл нигүүлслийн төлөөлөл болсон хуврагийн орхимж нөмрөг өмсчхөөд тахиа-хүний мөчийг идэж мэрж, үмхлээд л, тасчиж зажлаад сууж байвал миний ой маш ихээр гутна. Би ийм зүйлийг урьд нь Буддын шашны Бага хөлгөний урсгалтай улсад харж байсан. Дахин харахыг хүсэмгүй. Тэр үед би гэр бүлтэй гэрийн эзэгтэй байлаа. Тэгэхэд нөхөр маань надтай Азийн Буддын шашинт олон орноор аялсан. Тэр намайг Буддын шашинд чин сүсэгтэйг мэддэг байсан болохоор тэдгээр оронд амралтаар авч явдаг байсан юм. Манайх жимс, цэцэг өргөх Бурхан тахилтай байлаа. Тэр бүр цэцэг тарьж, надад Буддад өргөх цэцэг тастаж авчирч өгдөг байсан. Цэцэг хатаж гандсаныг хараад тэр сольдог байв. Бас гадаах цэцэрлэгт тахилд зориулан өргөх цэцэг тарьдаг байсан.

Зарим хүн миний дээр дурдсан гурван төрлийн махыг Буддын шашинтнуудад идэж болно гэж зөвшөөрсөн гэж маргадаг. Гэтэл шавь нар нь өсөж том болсон тул сүүлдээ Будда зөвшөөрөхгүй болсон юм шүү дээ. Илүү дээр, нигүүлсэнгүй, лам зэрэг энэрэнгүй хүмүүст зохимжтой учраас тэд веган хоолонд дасаж сурсан байх ёстой. Тиймээс ч бүр бусад зарим судар, магадгүй тэр сударт зарим лам гадагш гарч, бадар барихад дагагчид нь амьтан-хүний махыг будаа, ногоотой өгвөл яах вэ гэж Түүнээс асуусан байдаг. Яах ёстой вэ? Будда айлдахдаа “Махыг нь ялгаад, бусдыг нь ид.” гэсэн байдаг.

Иймд ер нь Будда бараг хаа сайгүй нигүүлсэнгүй хооллолт буюу веган хооллолтыг үргэлж сурталчилдаг байж. Будда веган байхыг албадаагүй байлаа ч, гурван төрлийн амьтан-хүний мах идэхийг зөвшөөрсөн байсан ч би хүсэхгүй байх байсан. Бидэнд идэх хоол хүнс ийм арвин байхад бид яах гэж тэгэх вэ дээ? Өнөө цагт бол Бурхан минь, бид үйлдвэрлэсэн хоол хүнсийг бүгдийг идэж барахгүй. Миний боломжоороо дагаж мөрддөг өвдөлтгүй хоол хүнсний тухай бүр ярилтгүй. Бор будаа, гүнждийн үр хоёрыг л идээд зүгээр амьдарч болно.

Гэхдээ бор будаа гүнждийн үрээ амандаа маш сайн зажлах ёстой, бараг л шингэн болтол нь зажилбал аяндаа уусаж шингэнэ. Учир нь гүнждийн үр, бор будааг идэх шилдэг арга нь энэ юм. Мөн будааг час халуунаар нь идэх учиргүй, хүйтнээр нь идсэн дээр байдаг. Хэрэв 4-34 градустай байхад нь идвэл, дээр нь зарим нэг төрлийн бактери үржсэн байх боломжтой ба, идсэн тохиолдолд гэдсийг тань өвтгөх магадлалтай. Тэгэхээр ийм төрлийн хүнс, эсвэл будаатай, гоймонтой ямар ч хоолыг идье гэвэл шинээр нь шууд идэх учиртай, эсвэл хөргөгчид хөртөл нь хүлээх хэрэгтэй. Ялангуяа будаа, гоймонг. Аюулгүй байх үүднээс юм.

Иймд бид амьтан-хүний махыг идэх ёстой, идэх ёсгүй гэж, эсвэл гурван төрлийн “цэвэр мах” мөн, биш хэмээн маргах ёстой гэж бодохгүй байна. Маргах ёсгүй. Учир нь хувраг байна гэдэг миний бодлоор эрхэм ариун байр суурь. Амьдралын хэв маягаараа хувраг хүний үзүүлэх үлгэр жишээ сүсэгтнүүдэд асар чухал. Тэд та нарыг хүндэтгэдэг учраас даган дуурайж, та нараас суралцдаг. Тиймээс бид тун чиг эрхэм ариун, нэр төртэй үлгэр жишээ байж, дэлхий дээр Буддаг төлөөлж чадахуйц, Бүхнийг Чадагч Бурханыг төлөөлөхөд нийцэхүйц үлгэр жишээ байх учиртай.

Хэрэв та нар Бурханы үр сад, Бурханыг төлөөлж байгаа, Буддаг төлөөлж байгаа гэчхээд тэнд сууж, өөрт тань зажлуулж залгиулахаас өмнө өчигдөрхөн, хэдхэн цагийн өмнө гүйгээд, дуугараад, донгодоод, мөөрөөд явж байсан өөр нэг төрөлтний зовлонг огтоос үл ойшоож байгаагаа харуулж байвал ямар санагдаж байна. Надад бол хэнд ч мэдээжийн санагдах юм. Та нарт ч мэдээж тийм байна байх гэж бодож байна. Ихэнхэд тань адилхан байх. Шинэ, эсвэл бага зэрэг доогуур түвшинд байгаа зарим тань арай бага эмзэглэдэг болов уу.

Гэхдээ миний хувьд өвдөлтгүй хоол хүнс байдаг ч би өөрөө тэднийг тухайлбал цэцэрлэгээс амьд байхад нь тастаж, түүж аваад авчраад идэж чадахгүй. Зах дээр зарж байх юм бол чадаж магадгүй юм. Гэхдээ л надад таатай санагддаггүй. Идэхгүйг илүүд үздэг. Бор будаа, гүнждийн үрд оюун ухааны болон бусад төрлийн хүнд их ажлаа хийхэд минь шаардагдах хангалттай шим тэжээл байдаг учраас би илүүд үздэг. Гэхдээ л би бүр маш энгийн хоолоор амьдарч чадаж байвал маш их баяртай байх болно.

Үр нь боловсорч, ургамал нь хагдарсан бол болно, яг л газрын самар шиг. Самар нь боловсорч, ургамал нь хагдраад, шарлах юм уу борлосон байвал, бараг л навчгүй болж, амьгүй болсон үед нь хүмүүс газрын самрыг түүдэг, хөдөө явж байхдаа би харсан юм. Гэр маань хөдөө байсан учраас тийм олон зүйлс харж байлаа. Ихэвчлэн тийм байдаг. Будаа мөн адил - бүх навчис нь шарлаад, ихэнх навч нь үхсэн байхад хураадаг. Будааны ургамал будааг бий болгочхоод хагдраад үхдэг мэт санагдсан. Тиймээс миний хувьд будаа идэхэд зүгээр санагддаг, гэх мэт. Өмнө нь мэдээж би цэцэг зулгааж, ногоо энэ тэр гээд төрөл бүрийн юм хураачхаад амьтан-хүмүүсийн мах иддэггүй, өндөг энэ тэр иддэггүй гээд өөрөөрөө бахархдаг байлаа. Гэвч сүүлийн үед тэгж ч чадахгүй болсон.

Цэцэрлэгээр алхахдаа би болгоомжтой алхдаг, зүлгэн дээр алхахыг хүсдэггүй. Амьд хэвээр байгаа зүйл дээр алхах нь үнэхээрийн мэдрэмжгүй үйлдэл мэт санагддаг. Хэрэв санамсаргүй, яах ч аргагүй байдлаар дээр нь гишгэвэл уучлалт гуйдаг. Би дөхөж ойртох юм уу, тэднийг айлгаж, гэмтээсэн тохиолдолд бүх төрөлтнөөс байнга уучлалт гуйдаг. Тиймээс би юу ч зулгааж чадахгүй. Цэцэг, жимс гээд юу ч зулгааж чадахгүй. Автоматаар л тийм болчихсон. Веган болоод хэсэг хугацааны дараа юу ч гэмтээхийг хүсдэггүй, цэцэрлэгтээ байгаа, гудамд байгаа зүлэг ногоог ч зулгааж чаддаггүй. Тэгэх нь буруу мэт санагддаг. Тэдгээрийг үнэхээр хүндэлж, халамжлах мэдрэмж төрдөг. Эргэн тойрныхоо бүх зүйлд маш мэдрэг болно. Гудамд байгаа зүлгийг хүртэл гэмтээчих вий гэж болгоомжтой, хайр, хүндэтгэлтэй алхдаг.

Би лам шиг харагдахаа больсон, гэсэн ч зарим Буддын лам нар намайг үүнд чирч оруулаад ламын нөмрөг нөмөрсөнгүй гэж, бизнес энэ тэр эрхэллээ гэж буруутгадаг. Би өөрийгөө Будда, Бурханд өргөл болгож, илүү сайн хүн байхад суралцах гэж гэр бүлийн амьдралаа орхисон. Бүхий л зовж буй төрөлтнүүдэд өөрийгөө зориулах гэж би лам байхаа больсон. Тиймээс би юунд ч гэм хор хүргэж чадахгүй мэт санагддаг. Хэн нэгэн харж байсан ч юм уу, надад өгсөн амлалт энэ тэр байгаагүй. Зүгээр л автоматаар болсон. Тэдний амьдралыг ямар нэг байдлаар үймүүлэхийг хүсдэггүй. Тэд амьсгалдаг, мэдрэмжтэй төрөлтнүүд гэдгийг, бүр өөдөөс ярьдаг гэдгийг бараг л мэдэрдэг, заримдаа үнэхээр ч ярьдаг, заримдаа үг хэлэхгүйгээр харуулдаг.

Нэг удаа би саравч орох гээд цэцэрлэг рүүгээ гарав. Тэгээд шөнө бясалгах гэж саравчаа цэгцэлж цэвэрлэв. Цементэн ханатай өрөөнөөс илүү байгальтайгаа ойр гэж бодсон юм. Цэцэрлэгийн нэг буланд байсан зэрлэг цэцэгсийн зургийг би нар жаргахаас өмнө гарч авсан юм. Тэгээд зургаа угаахад үнэхээрийн үзэсгэлэнтэй яагаавтар-нил ягаан өнгө харагдав, ийм өнгө бий болгох юу ч тэнд байгаагүй, энэ нь анхны удаа байлаа. Тэгээд би дагинасаас асуухад тэд хайр, хүндлэлээ харуулахыг хүссэн гэв. Үнэхээр их сэтгэл хөдөлсөн шүү. Тэр зураг одоо ч надад бий. Магадгүй нэг өдөр та нар Багш шавийн шүтэлцээ нэвтрүүлгийн оршил хэсгээс үзэх байх. Хэрвээ би харвал та нар миний юу яриад байгааг мэдэг гэж тэмдэглэл хийнэ ээ. Магадгүй тэднийг нааш илгээ гэж хэлээд, та нарт энд харуулж болох юм.

Цэцэгсийн дагинас хүмүүсээс айдаг учраас ихэвчлэн өөрсдийгөө буланд нуудаг. Заримдаа би ч бас тэгдэг, учир нь надад хэд хэдэн тийм ч таатай бус зүйлс тохиолдож байв. Олон нийтийн танил байна гэдэг, үргэлж л ямар нэг зүйлтэй учирч байдаг. Би хүмүүсийг ч юм уу буруутгаагүй юм шүү. Заримдаа хүмүүс нэвт харж чаддаггүй болохоор тийм зүйл болдог. Тэд зөвхөн гадна талаас нь л дүгнэж шүүдэг. Магадгүй тэдний нэг биш бол, арьс тань адилхан биш бол, тийм ч дэгжин биш, үнэтэй биш хувцас өмсвөл, эсвэл нэр алдартай бол, эсвэл хүмүүс өөрт тань хайртай бол гэх мэт шалтгаанаар тэгдэг. Зүгээр дээ. Цөөн хэд нь л тийм байх. Цөөн хэд нь л тийм гэж найдъя. Үнэндээ би тэгж ойр ойрхон гардаггүй, даяан хийхээсээ өмнө ч тийм байсан. Би зөвхөн ажилдаа явчхаад эргээд агуйдаа, тухайн үед ямар л өрөөтэй байна түүндээ ирдэг байлаа.

Photo Caption: Үзэсгэлэнтэй 3 Дагина Үзэсгэлэнтэй 1 Нэгдмэл Мэндчилгээ.

Зураг татаж авах